بررسی و خرید کتاب "روانشناسی نافرمانی اجتماعی"

«تاریخ بشر با یک نافرمانی آغاز شد، و بعید نیست که با یک فرمان‌برداری به پایان برسد.» این جمله کتاب روان‌شناسی نافرمانی اجتماعی رو شروع می‌کنه. جمله‌ای که بیشتر از اینکه شبیه به مقدمه باشه، مثل یه هشداره برای ما. از نگاه فروم، تاریخ دقیقاً از جایی شروع شد که آدم و حوا تصمیم گرفتند فرمانی رو زیر پا بذارن و از میوه‌ی درخت معرفت بخورن. همین نافرمانی ساده بود که راه آگاهی و انتخاب رو به روی بشر باز کرد. اما همین انسان، امروز انقدر فرمان‌بردار شده که شاید با یک دستور ساده، مثل فشردن یک دکمه، همه‌چیز رو به پایان برسونه. به این ترتیب از نظر فروم، تمام تاریخ بشر بین دو لحظه خلاصه می‌شه. لحظه‌ی نافرمانی و لحظه‌ی فرمان‌برداری مطلق.

فروم در این کتاب دقیقاً به سراغ لحظاتی می‌ره که آدم‌های عادی مثل من و شما با یک سوال درونی روبه‌رو می‌شن. «باید مخالفت کنم یا ساکت بمونم؟». فروم علاقه‌ای به قهرمان‌های اسطوره‌ای نداره. قهرمان همان فردی است که وسط یک جمع، بی‌صدا و مردد ایستاده و صدایی درونش فریاد می‌زند این کار درست نیست.

این کتاب برای بررسی نافرمانی، سراغ سه سوال می‌ره. اول این‌که چطور نوع نگاه و شیوه‌ی فکر کردن ما تعیین می‌کنه در موقعیت‌های سخت چطور رفتار کنیم؟ دوم این‌که چرا حتی وقتی فکر می‌کنیم آزادیم، جامعه با هزار قید و شرط پنهان ما رو محدود می‌کنه؟ و سوم، چرا ما گاهی نقش‌هایی رو بازی می‌کنیم که هیچ‌وقت ما انتخابشون نکردیم؟

فروم اصرار نداره که مخاطبش آدمی سرکش یا انقلابی باشه. هدفش فقط اینه که هرکس حداقل یک بار به این سؤال فکر کنه که چرا دارم این کار رو می‌کنم؟ برای همینه که جمله‌ی معروف کانت رو قرض می‌گیره و می‌گه Sapere Aude یعنی جرات کن بیندیشی! چون به محض این‌که فکر کنی، دیگر نمی‌تونی به‌راحتی اطاعت کنی. از نظر فروم دانستن یعنی نافرمانی و شروع انتخاب.

“روان‌شناسی نافرمانی اجتماعی” کتابی نیست که مستقیم پاسخ بده. فقط با طرح یه سوال مهم، ما رو به حال خودمون رها می‌کنه آنجا که باید نه می‌گفتیم و نگفتیم، کجا بود؟ اگه دوست داری بیشتر درگیر این سوال بشی، پیشنهاد می‌کنیم این کتاب رو با ترجمه فیروزه مهاجر از نشر آشیان بخونی.